Nur Kaplan
ANKARA – Türkiye hızla asgari ücretler ülkesine dönüşürken, hayatın her alanında art arda yapılan zamlar insanların sırtını dönmeye devam ediyor. Bu yılın bitmesine az bir süre kalırken, yıl içinde elektrik ve doğalgaza çok sayıda zam yapıldı. Elektrik yüzde 184 artarken, doğalgaz yüzde 164 arttı.
Enerji ve Konvansiyonel Kaynaklar Bakanlığı’nın açıklamalarına göre bu yılın ilk 7 ayında borç nedeniyle elektriği kesilen abone sayısı 236 bin 617 olurken, doğalgaz kesintisi nedeniyle doğalgazı kesilen abone sayısı ise 236 bin 617 oldu. Ocak ve Ağustos döneminde ödenmeyen ödemeler 37 bin 657 olarak kaydedildi.
Uzun yıllar elektriği ve doğalgazı kesmek için konutlara giden ve abonelerle doğrudan temas kuran elektrik işçileri Ali Kılıç, Hüseyin Güler ve Taylan Çetin*, hanelerde karşılaştıkları yoksulluğa tanık olmayı ve ‘psikolojik yıpranmayı’ anlattı. ’ yaşadılar.
‘BU KADIN İNSANLIĞINDAN UTANIRSINIZ SANİYE BİR BAKIŞA SAHİPTİR’
Yaklaşık 10 yıldır elektrik kesintisi için konutlara giden Ali Kılıç, geçmiş yıllarda günde ortalama 30 elektrik kesintisi gerçekleştirdiğini ancak son bir yılda bu sayının 100’e çıktığını söyledi. , evlere gelen faturalar ise 500 TL ve üzeri. “Elektriği kesmek, kışın bir evin donması, aydınlatmanın olmaması, televizyonun, telefonun, internetin, yani iletişimin olmaması demektir. İnsanları hak ve özgürlüklerinden tamamen mahrum bırakmamız gerektiğini söyleyen Kılıç, şunları kaydetti:
“Bu işi yaparken şefkatinizi lojmanda bırakıp dışarı çıkmak zorundasınız, aksi takdirde burada çalışamazsınız. İlk işime başladığımda ‘parası olmadı tabi ki keseceğiz’ dedim ama sahada çok farklı şeyler gördüm. Bir gün 80 yaşındaki teyzenin elektriğini kesmeye gittik, iki çocuk çıktı. Teyze peşlerinden gelip ‘ne yapıyorsun’ deyip belediyeden yardım aldığını ancak bu ay yardımın gelmediğini ve çocukların anne ve babasının hayatını kaybettiğini söyledi. O hanımın o an öyle bir bakışı vardı ki telefonuma hanımın bilgilerini girip borcunu ödedim. Neden elektriği kesiyoruz? Para için. İnsanlığından utanıyorsun.”
‘YOL KESİNTİSİ, ÇİZİM VE ATIŞLAR’
Elektrik kesintisi işinde çalışan kişilerin belli bir süre sonra üniteyi değiştirmek zorunda kaldıklarını ve işin psikolojik olarak çok yıpratıcı olduğunu söyleyen Kılıç, “Bizim bu işte çalışıp da eleman aramayan arkadaşımız yok. başka iş, kim fırsat bulursa gider.” Kılıç, elektriği kesmek için gittiği bazı mahallelerde yaşadığı ‘tehlikeli anları’ şöyle anlattı:
“Sürekli gidiyoruz, kavga çıkıyor, polisi bekliyoruz. Üç ay önce elektriği kestiğimizde arkadan bir adam gelip bana parke taşıyla vurdu. Arkadaşıma sopayla saldırdı. Yol kesme ve boşaltma var. Bir gün bir kafede çay içiyorduk, bir adam bizi buldu ve masaya silah dayadı ve bizi tehdit etti. Her gün o mahallelerde, sokaklardayız. Her gün bu psikolojiyle evden çıkıyorum. Evdekiler ‘Bir gün gülmeyecek misin?’ diyor.”
“YETERSİZ OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ”
Dar gelirli grubun yaşadığı bölgelerde yaklaşık 13 yıldır elektrik kesintisi çalışması yapan elektrik işçisi Taylan Çetin, daha önce hiç elektrik kesintisi olmayan kişilerin bu yıl ilk kez elektriğini kesmek zorunda kaldığını söyledi. . Kendi elektrik faturasının ilk kez 300 liraya çıktığını ifade eden Çetin, elektriği kesmeye gittiğinde ‘paramız yok’, ‘çocuk maaş almamış’ gibi telaffuzlarla karşılaştığını belirtti. , ‘patron maaş almadı’. Çetin dedi ki:
“Gecekondularda yaşayan insanların bir durumunun olmadığını bilsek de önünü kesmek zorundayız. Emekli maaşıyla yaşayanlar var, yetmiyor. Çok zaman ödüyorlardı ama şimdi görüyoruz ki emekli maaşı yetmiyor ve ödeyemiyorlar. Geçen sene 300 lira iken senet çıkarırdık, şimdi 600 lira olunca kesiyoruz. Vatandaş tek fatura ödeyemiyor, iki faturayı bir arada nasıl ödeyecek? ‘Ödeyeceğim’ dediğimizde başında bekleriz. Artık ödemezse yarın daha fazla ödeyecek. Bir günde 20 kesim işlemi yapıyoruz.”
GÜÇ PERSONELİNİN ÖDENMEYEN FATURALARDA DAYANIŞMASI
“Kaçak elektriği bağlayanlara rastlıyoruz. Kaçak elektrik kullanmak zorunda kalıyor. Yapmayınca ne yapacak?” diye soran Çetin, elektrikte özelleştirme dönemiyle birlikte hizmetin geldiğini ancak daha pahalı hale gelmeye başladığını, buna karşı halkın varlığının sürdürülmesi gerektiğini sözlerine ekledi. Çetin yaşananları anlattı. elektriği kesmek için gittikleri bir evde:
“Bir gün bir evin ödenmemiş beş faturası olduğunu gördük. Baktık evde bir şey yok, ekmek yok, dolap boş. Takım arkadaşımla ben cebimizden para çıkarıp ödedik. Herkesin satın alma gücü azalır. Biz de evde her şeyle yetinmeye çalışıyoruz, her şeyi az kullanıp az açmaya çalışıyoruz. Bizim de enerjimiz bitti. Bugün cebimden para eksikse bunun tek sebebi hükümettir.”
‘KARŞILAŞTIĞIM ANLARI UNUTAMIYORUM’
3 yıldır doğal gaz açma-kapama işi yapan Hüseyin Güler, daha çok dar gelirli ailelerde ve çarpık kentleşmenin olduğu bölgelerde işlem yaptığını, günde 40 kez doğalgaz ayrımı yaptığını, aksi halde mecburen mecbur kaldığını söyledi. işyerine ‘Savunma’ verin. Geçen yılki faturalarla bu dönemin ortasında ciddi bir artış yaşandığını belirten Güler, şöyle devam etti:
“Karşılaştığım duyguları, anları unutamıyorum. Doğalgazı kesmek için gittiğim bir evde anne ve çocukları cıvıl cıvıl, gülme sesleri duyabiliyor ama yüzde 70 kota sınırınız olduğu için o an yapmak zorundasınız. Maddiyattan dolayı başka bir evden kargaşa sesleri duyuyorsunuz. O an doğalgazı keseceksin ve ondan sonra bir cinayetin tetikleyicisi bile olabilirsin. Huzursuz ve huzursuzsun. O an kapıyı çaldığınız anda yaşanan kargaşa size de yansıyabilir. Doğalgazını kesene kimse selam vermez. 8 numaralı daireyi keseceksek 10 numaralı zile basıp ‘kontrol’ diyoruz. Kendi iç çekişme ve çatışmamız içindeyiz.”
‘TASAYIN YANLIŞ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORLAR’
“Doğal gaz faturaları bu kadar yükselmeden önce en çok tepkiyi geçiş yapanlar alıyordu. İşin garibi ‘fatura okuma’ yapan arkadaşlarımız şu an şiddet görüyor. Faturalar yüksek gelince, arkadaşlarımız yanlış anladı diye tepki gösteriyorlar” diyen Tekin, elektrik özelleştirmesinin doğrudan faturalara yansıdığını, kaçak tüketimin arttığını, kendi fatura fiyatına alışamadığını sözlerine ekledi.
*Çalışanların isimleri işten çıkarma sorunları nedeniyle değiştirilmiştir.
